سیاست و بازاریابی - زومیت / آخرین گزارش ایسپا باردیگر شکست سیاست فیلترینگ را نشان می‌دهد؛ چون کاربران ایرانی هنوز پلتفرم‌های خارجی فیلترشده را به نمونه‌های ایرانی ترجیح می‌دهند.
نتایج جدیدترین نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) نشان می‌دهد 82/2 درصد ایرانیان حداقل از یکی از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. در این نظرسنجی که در بازه زمانی 20 تا 24 شهریور 1403 به شیوه مصاحبه حضوری با 3,990 نفر از ایرانی‌ها انجام شده، میزان استفاده از اینستاگرام بیشتر از سایر پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی بوده است.
براساس نموداری که در گزارش ایسپا منتشر شده، روند میزان استفاده از این شبکه اجتماعی در خرداد 1401 که اینستاگرام فیلتر نبوده، 71 درصد بوده است. در دی‌ 1402 این میزان 46/5 درصد بوده؛ اما در شهریور امسال به 50/6 درصد افزایش پیدا کرده است.
در این نظرسنجی، میزان استفاده کاربران از پلتفرم‌های مختلف داخلی و خارجی بررسی شده و پس از ایسنتاگرام، پیام‌رسان تلگرام است که با 39/3 درصد بیشترین میزان استفاده را داشته است. واتساپ نیز با 33/3 درصد استفاده در رتبه سوم این فهرست قرار دارد.
میزان استفاده از پلتفرم‌های ایرانی پس از فیلترینگ افزایش پیدا کرد
در میان پلتفرم‌های ایرانی نیز، ایتا 28/9 درصد و روبیکا 28/5 درصد و بله 9/7 درصد استفاده دارند. نمودار روند میزان استفاده از پلتفرم‌های بومی نشان می‌دهد، میزان استفاده از ایتا و روبیکا و بله پیش از فیلترینگ (خرداد 1401) کمتر از 10 درصد بوده؛ اما از اسفند 1401 رشد در میزان استفاده از آن‌ها دیده شده است. در‌حال‌حاضر، این سه پلتفرم بیشترین میزان استفاده را در سال‌های فعالیتشان دارند.

ایسپا

میزان استفاده مردان از تلگرام بیشتر از زنان است
همچنین، این نتایج نشان می‌دهد کاربران مرد بیشتر از کاربران زن از تلگرام استفاده می‌کنند. میزان استفاده از اینستاگرام بین زنان و مردان برابر است و درباره واتساپ هم زنان فقط کمی بیشتر از مردان از این پیام‌رسان استفاده می‌کنند.
در بخش گروه‌های سنی نیز، نتایج این گزارش نشان می‌دهد که گروه سنی 18 تا 29 سال به‌طور کلی بیشتر از گروه سنی 30 تا 49 سال و بیش از 50 سال از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی استفاده می‌کنند. در گروه سنی جوانان 18 تا 29 ساله، میزان استفاده از تلگرام 57 درصد و اینستاگرام 71/7 درصد و واتساپ کمی بیش از 39 درصد است.
علاوه‌بر‌این، افراد دارای تحصیلات دانشگاهی هم بیش از دارندگان مدرک دیپلم یا کمتر از آن از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی استفاده می‌کنند. میزان استفاده افراد دارای تحصیلات دانشگاهی از تلگرام حدود 57 درصد و از واتساپ 44 درصد است. اینستاگرام در بین این قشر هم طرفداران بیشتری دارد؛ به‌طوری‌که میزان استفاده‌اش در میان این افراد 63/6 درصد است.
افراد ساکن مراکز استان نیز بیشتر از ساکنان شهرهای غیر مرکز استان و روستاها از پلتفرم‌های خارجی استفاده می‌کنند؛ ولی در میان این افراد هم اینستاگرام بیشتر استفاده می‌شود. میزان استفاده از این پلتفرم نزد ساکنان مراکز استان 55/7 درصد و ساکنان شهرهای غیر مرکز استان 50 درصد و روستانشین‌ها حدود 44 درصد است.

ایسپا
چه کسانی بیشتر از پلتفرم‌های بومی استفاده می‌کنند؟
میزان استفاده از پلتفرم‌های ایرانی در میان زنان بیشتر از مردان است. در‌حالی‌که 34 درصد از کاربران زن از ایتا استفاده می‌کنند، این میزان در میان کاربران مرد 24 درصد است. میزان استفاده مردان از روبیکا هم 27 درصد است؛ اما این میزان برای زنان 30/3 درصد برآورد شده است. میزان استفاده از بله نیز در بین کاربران زن 11/6 درصد است؛ اما مردان فقط 7/8 درصد از این پلتفرم استفاده می‌کنند.
در میان گروه‌های سنی مختلف، بیشترین میزان استفاده از ایتا برای گروه 30 تا 49 سال و کمترین میزان استفاده برای افراد در گروه سنی بیش از 50 سال است. میزان استفاده جوانان 18 تا 29 ساله از روبیکا بیشتر از ایتا است. دو گروه سنی 18 تا 29 سال و 30 تا 49 سال استفاده تقریباً مشابهی از دو پلتفرم روبیکا و بله می‌کنند.

ایسپا
قشر دارای تحصیلات دانشگاهی در میان پلتفرم‌های مختلف داخلی پیام‌رسان ایتا را به دو پلتفرم دیگر ترجیح می‌دهد. میزان استفاده این افراد از ایتا 37/4 درصد و از روبیکا 27/7 درصد و از بله 14/2 درصد است. از میان گروه‌های دارای سطوح مختلف تحصیلات افراد دارای مدرک دیپلم با 35/4 درصد استفاده بیشترین میزان استفاده را از روبیکا دارند. افرادی که تحصیلاتی کمتر از دیپلم دارند، هم در میان پلتفرم‌های مختلف داخلی بیشتر از روبیکا استفاده می‌کنند.
افراد ساکن مراکز استان هم بین سه پلتفرم ایرانی یادشده بیشتر از ایتا استفاده می‌کنند. باوجوداین، افراد ساکن روستا روبیکا را ترجیح می‌دهند و نزدیک به 31 درصد از این اپلیکیشن ایرانی استفاده می‌کنند. میزان استفاده آن‌ها از ایتا 20 درصد و از بله 7 درصد است.