چاپ

سیاست و بازاریابی - پشه‌ها مانند ما انسان‌ها برای داشتن عملکرد بهتر در روز بعد به خواب مناسب نیاز دارند و اگر خسته باشند، استراحت را به نیش‌زدن ترجیح می‌دهند.

شما تنها گونه‌ای نیستید که برای عملکرد خوب روز بعد به خواب خوب نیاز دارید. براساس یافته‌ی پژوهشگرها، پشه‌هایی که خوابشان مختل شده است تمایل دارند در طول روز بعد به جای جست‌وجوی غذا بخوابند. این پژوهش اهمیت عملکرد بیولوژیکی را در میان حشرات نشان می‌دهند. به گفته‌ی اولواسیون آجای ، مؤلف ارشد این پژوهش و دانشجوی دکترا: «این نتیجه شگفت‌انگیز بود. پشه‌ها در صورت محرومیت از خواب به‌دنبال غذا نمی‌روند.» پژوهش یادشده در تاریخ 3 می به‌صورت آنلاین و در تاریخ 1 ژوئن در مجله‌ی اکسپریمنتال بایولوژی منتشر شد. پدیده‌ی تلاش برای جبران کمبود خواب که خواب دوباره هم نامیده می‌شود در گونه‌های جانوری دیگر مثل زنبورهای عسل، مگس‌های میوه‌خوار و انسان‌ها مشاهده شده است. زیست‌شناسان کالج هنر و علوم UC (دانشگاه سینسیناتی) و بخش بیوشیمی ویرجینیا تک، بیش از یک سال را صرف توسعه‌ی پروتکل‌هایی برای بررسی خواب پشه کردند. با اینکه این مشاهدات می‌توانند بر خروجی هر آزمایشی تأثیر بگذارند (پدیده‌ای به نام اثر ناظر)، جاشوا بینوت ، زیست‌شناس UC بر این باور است که این مسئله هنگام بررسی خواب پشه صحت داشته است. پشه‌ها می‌توانند افراد را ازطریق گرمای بدن، بو، حرکت، لرزش و کربن دی‌اکسیدی که هنگام بازدم از ریه‌ها و پوست منتشر می‌کنند، احساس کنند. به گفته‌ی بینوت: «به سختی می‌توان خواب پشه‌ها را هنگام راه رفتن در یک اتاق اندازه‌گیری کرد.» درنتیجه پژوهشگرها آزمایشی را در بخش آرامی از برج کراسلی دانشگاه سینسیناتی طراحی کردند، در این آزمایش پشه‌ها با قرار گرفتن در اتاق‌های تو در تو از رهگذرها جدا شدند. پژوهشگرها دوربین‌ها و حسگرهای فروسرخی را تنظیم کردند که حرکت پشه‌ها را بدون ایجاد مزاحمت ثبت می‌کردند. پشه‌ها در آزمایشگاه زمان زیادی می‌خوابند (بین 16 تا 19 ساعت در روز). این مدت خواب به گونه‌ی پشه‌ها و عوامل محرک اطرافشان بستگی دارد. تشخیص پشه‌ی در حال خواب نیاز به مهارت‌هایی دارد. وقتی پشه‌ها به‌دنبال غذا نباشند، مدت‌های طولانی را در جایی امن انرژی خود را ذخیره می‌کنند؛ اما پژوهشگرها علائم زیرکانه‌ای را از خواب پشه‌ها پیدا کردند. به گفته‌ی آجای: وقتی پشه‌ها وارد وضعیت مشابه خواب می‌شوند، پاهای عقبی‌شان سست شده و بدنشان به سطح نزدیک‌تر می‌شود. کلمنت ویناوگر ، یکی از مؤلفان پژوهش و پژوهشگر ویرجینیا تک، از مشاهده‌های ویدئویی برای مستندسازی این رفتار در گونه‌های مختلف پشه‌ها استفاده کرد. این آزمایش به بررسی سه گونه‌ی پشه می‌پردازد که هرکدام عامل انتقال بیماری به انسان هستند: گونه‌ی تب زرد (نام علمی: Aedes aegypti) یک نیش‌زننده در طول روز، گونه‌ی کولکس (Culex pipiens) که در هوای گرگ و میش به‌دنبال غذا می‌رود و گونه‌ی آنوفل (Anopheles stephensi) که اغلب، شب‌ها فعال است. مقاله‌ی مرتبط: پشه‌ها چگونه انسان را برای نیش زدن پیدا می‌کنند؟ چرا پشه‌ها در اطراف گوش ما وزوز می‌کنند؟
پژوهشگرها پس از خو دادن پشه‌ها به زیستگاه آزمایشگاهی جدید، به مدت یک هفته به بررسی خواب و رفتار تغذیه‌ی آن‌ها پرداختند. آن‌ها در آزمایش دوم، پشه‌ها را در زمان خواب عادی با لرزندان محدوده‌ها در بازه‌های منظم روز و شب، از خواب محروم کردند. بیش از 75 درصد از پشه‌ها درمعرض بی‌خوابی قرار نداشتند و به‌دنبال غذا رفتند، درحالی‌که کمتر از یک چهارم آن‌ها پس از یک شب بی‌خوابی علاقه‌ای به غذا نشان ندادند. این نتیجه شامل کاهش 54 درصدی میل به غذا در میان پشه‌هایی بود که از خواب محروم شدند به گفته‌ی بینوت: نکته‌ی عجیب برای من این بود که هرچند پشه‌ها برای تولید تخم به خون نیاز دارند، احیای خواب خود را به تغذیه ترجیح می‌دهند. درنتیجه به دلیل کم خوابی میل آن‌ها به غذا چندان تحریک نمی‌شود. پشه‌های بیش‌ از اندازه خسته چه در آزمایشگاه چه در محیط‌های دیگر کمتر تمایل به نشستن روی میزبان دارند و این رفتار را می‌توان به مکان‌های طبیعی مثل حیاط پشتی خانه تعمیم داد. لوکاس گلیتز ، دانشجوی زیست‌شناسی که در پروژه‌ی پژوهشی مشارکت دارد قصد دارد پس از فارغ‌التحصیلی به دانشکده‌ی پزشکی بپیوندد. یافته‌های پژوهشی با توجه به شب‌های بی‌خوابی که دانشجویان تحمل می‌کنند مرتبط هستند. گلیتز می‌گوید: «گاهی به شوخی می‌گوییم برای شام خواب می‌خوریم» چون خواب رابطه‌ی مستقیمی با عملکرد احیا‌کننده و ایمنی ازجمله ترمیم بافت‌ها و پیوند پروتئینی دارد. پژوهش فوق همچنین اهمیت خواب برای حافظه و عملکرد مغز را نشان می‌دهد. به باور گلیتز: می‌دانیم خواب یکی از جنبه‌های مهم موجودات زنده است. ساعت داخلی بدن حتی برای پشه‌ها هم در جریان است. به نقل از سازمان جهانی بهداشت، پشه‌ها بیش از هر جاندار دیگری زندگی انسان را مختل می‌کنند. تنها پشه‌ی مالاریا سالانه بیش از 400 هزار نفر را به کام مرگ می‌فرستد. پشه‌ها همچنین حامل پاتوژن دیگر بیماری‌های کشنده مثل تب زرد و دانگ هستند. پژوهشگرها امیدوار هستند با درک ریتم شبانه‌روزی پشه‌ها، راه‌های بهتری را برای پیشگیری از عفونت‌ها پیدا کنند. به گفته‌ی بینوت: درک متغیرهای خواب پشه‌ها، زمان تغذیه و زمان خوابشان اهمیت زیادی دارد.