بزرگنمايي:

سیاست و بازاریابی - مهر / با پایان یافتن سال 2024 پیش بینی های زیادی از نحوه درگیر شدن هوش مصنوعی با زندگی کاربران صورت گرفته که از هوش مصنوعی شخصی سازی شده و نفوذ بیشتر در عرصه های مختلف تولید محتوا را شامل می شود.
با پایان سال 2024، این زمان فرصتی ارزشمند برای بازنگری در روندهای برجسته هوش مصنوعی فراهم آورده است. به عقیده کارشناسان، سال گذشته شاهد شکوفایی فناوری‌هایی بود که تأثیرات عمیقی بر صنایع مختلف داشتند. مدل‌های چندرسانه‌ای که توانستند متن، صدا و تصویر را به‌طور همزمان پردازش کنند، مدل‌های زبانی کوچک که امکان اجرای الگوریتم‌های هوش مصنوعی روی دستگاه‌های کوچک و غیرپیشرفته را فراهم کردند و همچنین سفارشی‌سازی سیستم‌های مولد که برای اولین بار نیازهای خاص کسب‌وکارها را به‌شکلی دقیق پاسخ دادند. این تحلیل، بر اساس داده‌های معتبر از گزارش‌های مؤسسه گارتنر و شرکت اسنوفلیک ، تلاش دارد تصویری روشن از آینده هوش مصنوعی در سال 2025 ارائه دهد. این چشم‌انداز نه تنها روندهای کلیدی گذشته را مرور می‌کند، بلکه به بررسی فرصت‌ها و چالش‌های پیش رو نیز می‌پردازد.
روندهای کلیدی سال 2024
در سال 2024، هوش مصنوعی شاهد پیشرفت‌های چشمگیری بود که هر یک به‌نحوی توانستند مسیر توسعه این فناوری را متحول کنند. در ادامه، به سه روند کلیدی این سال و تأثیرات آن‌ها پرداخته می‌شود:
هوش مصنوعی چندرسانه‌ای: ترکیب متن، صدا و تصویر در مدل‌های واحد تحولی چشمگیر در قابلیت‌های پردازشی هوش مصنوعی ایجاد کرد. این پیشرفت به مدل‌ها امکان داد تا درک عمیق‌تری از داده‌های چندرسانه‌ای داشته باشند و در حوزه‌هایی نظیر بازاریابی دیجیتال، خدمات مشتریان و حتی حوزه‌های خلاقانه مانند تولید محتوا به کار گرفته شوند. به عنوان مثال، مدل‌های چندرسانه‌ای توانستند ویدئوها را تحلیل کرده و متن مرتبط با آن را تولید کنند یا تصاویر را با توضیحات صوتی تطبیق دهند. با این حال، چالش‌هایی همچنان باقی است که از جمله آن‌ها می‌توان به نیاز مبرم به بهبود دقت در ترکیب داده‌های چندرسانه‌ای و افزایش کارایی در شرایط واقعی اشاره کرد؛ مسائلی که نیازمند سرمایه‌گذاری بیشتر در تحقیقات و توسعه هستند.
مدل‌های زبانی کوچک (SLM): این مدل‌ها با هدف اجرا روی دستگاه‌های کوچک و کاهش وابستگی به منابع بزرگ محاسباتی معرفی شدند. این پیشرفت تحولی بود که به کاربران اجازه داد قابلیت‌های پیشرفته هوش مصنوعی را بر روی دستگاه‌هایی مانند تلفن‌های هوشمند، تبلت‌ها و حتی ساعت‌های هوشمند تجربه کنند. مدل‌های کوچک زبان با فشرده‌سازی الگوریتم‌های پیچیده و کاهش نیاز به منابع سخت‌افزاری قوی، امکان دسترسی گسترده‌تر به هوش مصنوعی را فراهم کردند. با این حال، این مدل‌ها همچنان با چالش‌هایی نظیر محدودیت در دقت و توانایی پردازش در مقایسه با مدل‌های بزرگ‌تر روبه‌رو هستند. توسعه این فناوری همچنین راه را برای نوآوری‌هایی مانند اینترنت اشیا (IoT) هموار نموده و در صنایعی نظیر سلامت، آموزش و سرگرمی کاربردهای قابل‌توجهی پیدا کرده است.
هوش مصنوعی مولد قابل سفارشی‌سازی شده: کسب‌وکارها به این نتیجه رسیدند که راهکارهای یکسان برای همه کاربران دیگر کافی نیستند و نیاز به سیستم‌های سفارشی‌شده روزبه‌روز بیشتر احساس می‌شود. این روند باعث شد سازمان‌ها به دنبال طراحی و توسعه مدل‌هایی بروند که کاملاً با نیازهای خاص و محیط کاری آن‌ها تطابق دارند. برای مثال، در حوزه سلامت، سیستم‌های مولدی که بتوانند داده‌های بیمار را تحلیل کرده و درمان‌های پیشنهادی را شخصی‌سازی کنند، به‌شدت مورد استقبال قرار گرفتند. همچنین در صنایع خرده‌فروشی، این فناوری به برندها اجازه داد تا تجربه خریدی متناسب با نیازها و ترجیحات هر مشتری ارائه دهند. این فرایند سفارشی‌سازی نه‌تنها بهره‌وری را افزایش داد، بلکه رضایت مشتریان را نیز به شکل چشمگیری بهبود بخشید. از سوی دیگر، چالش‌هایی مانند هزینه‌های بالای توسعه و نیاز به تیم‌های متخصص برای پیاده‌سازی این سیستم‌ها همچنان به عنوان موانع مهم باقی مانده‌اند.
پیش‌بینی‌های مهم برای 2025
1. هوش مصنوعی لبه (Edge AI) روی دستگاه‌های شخصی: یکی از پیشرفت‌های پیش‌بینی‌شده برای سال 2025، فشرده‌سازی مدل‌های زبانی بزرگ (LLMs) برای اجرا روی دستگاه‌های کوچک مانند گوشی‌های هوشمند و گجت‌های پوشیدنی است. این فناوری‌ها بدون نیاز مداوم به اتصال اینترنت فعالیت خواهند کرد، اگرچه ممکن است دقت و کارایی کمتری نسبت به نسخه‌های ابری داشته باشند.
2. عوامل خودمختار هوش مصنوعی: هوش مصنوعی به‌تدریج جایگاه خود را به عنوان همکارانی مستقل در محیط‌های کاری تثبیت خواهد کرد. این عوامل، علاوه بر کمک به انجام وظایف، می‌توانند مدیریت و اجرای پروژه‌ها را نیز بر عهده بگیرند. بر اساس تحلیل‌های صورت گرفته، تعداد این عامل‌ها تا سال 2025 از تعداد انسان‌ها در برخی محیط‌های کاری فراتر خواهد رفت.
3. آموزش هوش مصنوعی در تمام رشته‌ها: بر اساس پیش‌بینی‌های صورت گرفته، با راه‌اندازی کنسرسیوم ملی هوش مصنوعی کاربردی ایالات متحده، در اکتبر 2024، آموزش‌های مرتبط با هوش مصنوعی به صورت گسترده در رشته‌های مختلف دانشگاهی از جمله هنر، تاریخ و پرستاری وارد خواهند شد. این تحول، مهارت‌های ضروری برای دنیایی که هوش مصنوعی بخشی از همه چیز است را در اختیار دانشجویان قرار خواهد داد.
پیش‌بینی‌های گارتنر برای 2025
در این بخش، به سه محور اصلی پیش‌بینی‌های مؤسسه گارتنر برای هوش مصنوعی در سال 2025 می‌پردازیم:
گسترش هوش مصنوعی مولد فراتر از متن: این فناوری از تولید متون نوشتاری فراتر رفته و به حوزه‌هایی نظیر تولید ویدئو، صدا و حتی کدنویسی نیز گسترش بیشتری خواهد یافت. این پیشرفت، صنایع مختلف را متحول می‌کند. به عنوان مثال، در صنعت سرگرمی، تولید ویدئوهای سفارشی و تعاملی با سرعت و دقت بالا ممکن خواهد شد. در حوزه فناوری اطلاعات، تولید کدهای بهینه و سریع برای برنامه‌های نرم‌افزاری با استفاده از هوش مصنوعی مولد، فرآیند توسعه نرم‌افزار را تسریع می‌کند. همچنین، تولید محتوای صوتی مانند پادکست‌ها و موسیقی‌های سفارشی بر اساس نیازهای خاص کاربران، از دیگر کاربردهای این فناوری در سال 2025 است که به صورت برجسته‌تر پیگیری خواهد شد. گسترش این قابلیت‌ها، افق‌های جدیدی برای خلاقیت و بهره‌وری در صنایع گوناگون ایجاد می‌کند و مسیر تازه‌ای برای نوآوری‌های دیجیتال باز می‌نماید.
دموکراتیزه شدن هوش مصنوعی: ظهور پلتفرم‌های بدون کد و کم‌کد، در سال 2025 استفاده از هوش مصنوعی را برای افراد غیرمتخصص ممکن خواهد ساخت. فناوری‌های مذکور به کاربران این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به دانش فنی عمیق، برنامه‌ها و ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی را طراحی و پیاده‌سازی کنند. برای مثال، در حوزه تجارت الکترونیک، فروشگاه‌های کوچک می‌توانند از ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی برای شخصی‌سازی تجربه خرید مشتریان خود بهره ببرند. همچنین، در حوزه آموزش، معلمان می‌توانند با استفاده از این پلتفرم‌ها ابزارهای یادگیری تعاملی طراحی کنند که به بهبود یادگیری دانش‌آموزان کمک کند.
افزایش توجه به ضرورت حکمرانی هوش مصنوعی: سازمان‌ها به‌طور جدی‌تر به حکمرانی اخلاقی و تطابق با مقررات هوش مصنوعی خواهند پرداخت. با گسترش استفاده از هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف، مسائل مربوط به اخلاق، شفافیت و مسئولیت‌پذیری در استفاده از این فناوری بیش از پیش برجسته می‌شود. شرکت‌ها و نهادهای مختلف ناگزیر خواهند بود چارچوب‌هایی را تدوین کنند که تضمین کننده تطابق الگوریتم‌ها و داده‌ها با اصول اخلاقی و مقررات باشد. این روند شامل شفافیت در تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، حفاظت از حریم خصوصی کاربران و کاهش سوگیری‌های احتمالی در داده‌ها و نتایج است. همچنین، سازمان‌ها به توسعه تیم‌های متخصص در حوزه حکمرانی داده و هوش مصنوعی نیاز خواهند داشت تا علاوه بر نظارت بر عملکرد سیستم‌ها، بتوانند ریسک‌ها را شناسایی و مدیریت کنند.
روندهای کلیدی از نگاه اسنوفلیک
مهر در این بخش، به سه محور اصلی پیش‌بینی‌های شرکت اسنوفلیک درباره روندهای هوش مصنوعی در سال 2025 می‌پردازد:
عوامل خودمختار: این عوامل نقش مهمی در تسهیل و تسریع فرایندهای پیچیده در سال 2025 دارند. آن‌ها می‌توانند بدون نیاز به دخالت انسانی، وظایف چندمرحله‌ای را به صورت خودکار انجام دهند و در صنایع مختلف از مدیریت زنجیره تأمین تا خدمات مشتریان مورد استفاده قرار گیرند. به عنوان مثال، در بخش لجستیک، این عوامل قادر هستند مسیرهای حمل‌ونقل را بهینه‌سازی کرده و روند تحویل کالا را به صورت خودکار نظارت کنند. در حوزه خدمات مالی، آن‌ها این امکان را دارند که به تحلیل داده‌ها، شناسایی تقلب و مدیریت سرمایه‌گذاری‌ها بپردازند.
افزایش نیاز به کنترل و حکمرانی داده: با افزایش استفاده از هوش مصنوعی، نیاز به نظارت و حکمرانی بر جریان‌های داده به شکل چشمگیری افزایش خواهد یافت. این روند به سازمان‌ها امکان می‌دهد که نه‌تنها از کیفیت داده‌ها اطمینان حاصل کنند، بلکه از امنیت و تطابق آن‌ها با استانداردها نیز مطمئن باشند. در حوزه‌هایی مانند سلامت و بانکداری، این موضوع اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند؛ چرا که هرگونه نقص یا سوءاستفاده از داده‌ها می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای داشته باشد. توسعه ابزارهایی برای مشاهده و ردیابی جریان داده‌ها، تحلیل کیفیت آن‌ها و اطمینان از تطابق با قوانین، بخش ضروری از معماری هوش مصنوعی مدرن خواهد بود. علاوه بر این، سازمان‌ها باید در سال پیش‌رو به ایجاد تیم‌های متخصص و استفاده از فناوری‌های نوین برای مدیریت مؤثر داده‌ها و کاهش ریسک‌های مرتبط توجه ویژه داشته باشند.
شخصی‌سازی مبتنی بر هوش مصنوعی: این فناوری از خرده‌فروشی تا مراقبت‌های بهداشتی، توانسته است تحولی بنیادین در تجربه کاربران ایجاد کند. در صنعت خرده‌فروشی، هوش مصنوعی با تحلیل داده‌های رفتاری مشتریان، پیشنهادهایی دقیق و متناسب با سلیقه آن‌ها ارائه می‌دهد. به عنوان مثال، فروشگاه‌های آنلاین می‌توانند محصولات مرتبط با نیازهای خاص هر مشتری را به او پیشنهاد کنند. در حوزه مراقبت‌های بهداشتی، هوش مصنوعی با تحلیل تاریخچه پزشکی بیماران و داده‌های سلامت، برنامه‌های درمانی و مراقبتی کاملاً شخصی‌سازی شده ارائه می‌دهد. این سطح از شخصی‌سازی نه تنها باعث افزایش رضایت و اعتماد کاربران می‌شود، بلکه به بهبود نتایج کسب‌وکارها و کیفیت خدمات ارائه‌شده نیز کمک شایانی می‌کند. با این حال، مسائل مربوط به حفظ حریم خصوصی و امنیت داده‌ها همچنان از چالش‌های کلیدی پیش روی این فناوری محسوب می‌شوند.
سخن پایانی
هوش مصنوعی در سال 2025 به نقطه‌ای می‌رسد که دیگر به‌عنوان یک ابزار آزمایشی تلقی نمی‌شود، بلکه به یکی از اجزای اصلی زندگی روزمره انسان‌ها تبدیل خواهد شد. این تحول، فرصت‌های بی‌سابقه‌ای را برای بهبود کیفیت زندگی، افزایش بهره‌وری در صنایع مختلف و ایجاد نوآوری‌های جدید فراهم می‌کند. در عین حال، چالش‌هایی از جمله تضمین اخلاق در کاربردهای هوش مصنوعی، کاهش سوگیری در الگوریتم‌ها و حفظ امنیت و حریم خصوصی کاربران نیز به طور جدی مطرح خواهد بود. به عبارت دیگر، کارشناسان معتقدند که در سال آینده عوامل خودمختار، آموزش‌های همه‌جانبه و حکمرانی مسئولانه به صورت هم‌زمان پیش می‌روند. از همین روی، این تغییرات نیازمند هماهنگی میان نهادهای سیاست‌گذار، شرکت‌های فناوری و جامعه است تا پتانسیل کامل هوش مصنوعی به‌طور پایدار و مسئولانه محقق شود.